Rond 1970 had Adri autorijles van Jan Zwijgers, toenmalig organist van de Hervormde Kerk te Zuid-Beijerland. Zijn rijbewijs haalde Adri niet in één keer, wat mogelijk te maken heeft met de passie voor orgels die hij deelde met zijn rijinstructeur. Daardoor werd de aandacht misschien wat afgeleid van wat er op de weg gebeurde, maar het mooie daarvan is dat Adri dit stukje geschiedenis over de totstandkoming van ons prachtige orgel nog altijd paraat heeft.

Tijdens één van de rijlessen vertelde Jan Zwijgers aan Adri dat het orgel in de kerk wat gebreken vertoonde. De klank was mooi, maar na het indrukken van een toets duurde het even voordat er geluid kwam. Dat speelde niet alleen onplezierig, maar was ook onduidelijk voor de gemeente bij de samenzang. De heer Zwijgers had in opdracht van de Kerkvoogdij actie ondernomen om dit probleem op te lossen.

In die tijd waren de Hervormde Kerken in Nederland verplicht hun restauratieplannen te melden aan de Synodale Orgelcommissie. Deze commissie kwam langs voor een keuring en bracht een advies uit. De commissie bestond uit organisten die niet gecharmeerd waren van het type orgel van onze kerk. Zij gaven de voorkeur aan neobarok orgels. Het advies luidde dan ook: geen geld meer aan besteden, maar een neobarok orgel plaatsen met 12 stemmen en dunne pijpen.

Maar dat was niet wat de heer Zwijgers in gedachten had. Hij ging terug naar de Kerkvoogdij met het verzoek een second opinion aan te vragen nu er was voldaan aan de verplichting om de Synodale Orgelcommissie te raadplegen. Hij kreeg toestemming en belde Jan Bonefaas, toen organist in de Grote Kerk in Gorinchem. Die kwam en bleek zeer onder de indruk te zijn van de klank van het orgel. Wel vond hij te klein voor zo’n grote kerk, waarmee de heer Zwijgers volmondig instemde.

De heer Bonefaas had goede contacten met Pels & Van Leeuwen Orgelbouw uit Alkmaar. Die kwam langs om het orgel te beoordelen en beaamde dat de klank van het orgel goed was, maar dat het mechaniek haperde. Advies: van pneumatisch overschakelen naar elektrisch en het orgel uitbreiden. Nu had Pels & Van Leeuwen een Valckx & Van Kouteren orgel op voorraad uit een Friese kerk die gesloten was. Het materiaal van dit orgel zou feilloos aansluiten bij het orgel in onze kerk. Er werd een offerte gemaakt voor uitbreiding van een 2-klaviers naar een 3-klaviers orgel, een nieuwe speeltafel en een elektrische overbrenging. Totale kosten 70.000-75.000 gulden (ter illustratie: in die tijd kocht je voor dat bedrage een nieuwe eengezinswoning!).

Nu was Jan Zwijgers in die tijd ook voorzitter van de plaatselijke muziekvereniging Crescendo. Hij vroeg toestemming aan de burgerlijke gemeente om op een vrijdagavond huis-aan-huis te collecteren in Zuid-Beijerland, met muzikale begeleiding van zijn Crescendo. Want, zei hij, het orgel is niet alleen van de kerk, het orgel is van heel Zuid-Beijerland. Hij liet huis-aan-huis een flyer bezorgen met het doel en de uitleg van de actie: na de collecte op vrijdag zou de kerkklok op zaterdag vanaf 10.15 uur één keer slaan voor elke 1000 gulden die was opgehaald. Die zaterdagochtend gaf de klok 35 slagen, goed voor de geweldige opbrengst van 35.000 gulden, de helft van het benodigde bedrag!

Met die opbrengst ging Jan terug naar de Kerkvoogdij en kreeg hij uiteindelijk toestemming om één en ander in gang te zetten. Er werd een orgelfonds opgericht om op de meest uiteenlopende manieren geld in te zamelen: van de verkoop van kruidkoeken tot een indrukwekkende serie concerten met bekende organisten, zoals Feike Asma, Piet van Egmond, Jan Bonefaas, Klaas Jan Mulder en Henk van Putten.

In 2013 werd Adri Poortvliet organist in de Eendrachtskerk. Hij constateerde wat achterstallig onderhoud en pleitte voor een renovatie van het orgel, zodat het zijn mooie klank terug zou krijgen. Hij kreeg alle medewerking van het College van Kerkrentmeester en in 2019 werd het orgel gerenoveerd door Orgelmaker A. Nijsse en Zn. uit Oud-Sabbinge. Wekelijks genieten de Zuid-Beijerlandse kerkgangers van dit indrukwekkende orgel dat door het pleidooi en de inzet van Jan Zwijgers niet werd afgebroken, maar uitgebreid.

Bent u geïnteresseerd in de dispositie van het orgel? Klik dan hier.

Klik hier om te horen hoe het orgel klinkt.